Klasyka Krytyka
SZALONY PIOTRUŚ / PIERROT LE FOU
reż. Jean-Luc Godard, 1965
MFF Wenecja 1965 – udział w konkursie głównym, BAFTA 1967 – najlepszy aktor zagraniczny – Jean-Paul Belmondo, nominacja, British Film Institute Awards 1965 – Sutherland Trophy – Jean-Luc Godard
Czas trwania: 110 min.
Scenariusz: Jean-Luc Godard
Produkcja: Francja
Zdjęcia: Raoul Coutard
Obsada: Jean-Paul Belmondo, Anna Karina, Graziella Galvani, Aicha Abadir, Henri Attal, Pascal Aubier, Maurice Auzel, Raymond Devos, Roger Dutoit, Samuel Fuller, Pierre Hanin
Jeden z najoryginalniejszych filmów Jean-Luca Godarda, ikony światowego kina artystycznego oraz jednego z ojców Francuskiej Nowej Fali, który zmarł we wrześniu pozostawiając po sobie ogromną spuściznę. „Szalony Piotruś” to oparta na wątkach amerykańskiej powieści „Obsession” Lionela White’a, brawurowa opowieść o buncie. Ferdynand (w tej roli Jean-Paul Belmondo) to bohater bezsilny wobec nudnego, mieszczańskiego świata. Razem z Marianną (Anna Karina) postanawiają wybrać się w szaloną podróż po południowej Francji. Godard zabiera swoich barwnych bohaterów w drogę, która przepełniona jest sztuką, kinem oraz typową dla reżysera estetyką. Autor wyprowadza sztukę z muzeum, staje się ona światem, który otacza parę z każdej strony, a kultura francuska musi stawić czoła postępującej amerykanizacji. „Szalony Piotruś” stał się inspiracją dla wielu przedstawicieli buntowniczego kina drogi. Echa kina Godarda sięgają od „Thelmy i Louise” Ridleya Scotta, aż po „Badlands” Terrence’a Malicka. To pierwszy film zrealizowany przez Godarda po rozstaniu z jego muzą, Anną Kariną, przez co stanowi artystyczne pożegnanie z aktorką. „Szalony Piotruś” zajął pierwsze miejsce na liście TOP 10 Cahiers du cinéma w 1965 roku.
Zobacz zwiastun filmu TUTAJ
W MEDIACH
«Należy zacząć od krótkiej przedmowy. Za każdym razem, gdy recenzuję film Jean-Luca Godarda, otrzymuję listy od oburzonych czytelników, którzy go nienawidzili. Sugerują, że powinienem dołączyć do Godarda na śmietniku historii. Częstym zarzutem jest to, że film Godarda „nie miał sensu”. I tak dalej. […]Podczas jazdy kamera zauważa martwe ciało. Po prostu tam jest. Nikt nic sobie z tego nie robi, ale jego obecność zmienia ton sceny. Godard przechodzi w serię trzech zbliżeń: jej, jego, znowu jej. Tych ujęć nie da się dokładnie opisać, ale obserwuje ruch oczu aktorów. Zamiast poruszać kamerą, Godard porusza oczami Belmondo, abyśmy „zobaczyli” poruszającą się Karinę. I wiemy, że znowu przechodzi obok ciała. To niezwykle złożona, efektowna scena: nie żeby to coś znaczyło, ale że to jest coś. To uczucie, nastrój.» – Roger Ebert, Chicago Sun-Times [tłum. własne], przeczytaj recenzję.
JEAN-LUC GODARD. Urodzony w 1930 w Paryżu, zmarł 13 września 2022 w Szwajcarii. Francuski reżyser, scenarzysta, operator, montażysta, producent i krytyk filmowy. Jeden z ojców francuskiej nowej fali – prawdopodobnie najważniejszego ruchu artystycznego w historii kina. Pierwotnie Godard był krytykiem i teoretykiem kina, pisał dla kultowego już Cahiers du cinéma. Godard słynął z eksperymentów formalnych, pastiszu gatunkowego oraz wszechobecnych nawiązań do różnych dziedzin sztuki.
400 BATÓW / LES QUATRE CENTS COUPS
reż. François Truffaut, 1959
MFF Cannes 1959 – Najlepszy reżyser, Oscary 1960 – Najlepsze oryginalne materiały do scenariusza i scenariusz – nominacja, MFF Valladolid – Złoty Kłos za Najlepszy Film
Czas trwania: 93 min.
Scenariusz: François Truffaut, Marcel Moussy
Produkcja: Francja
Zdjęcia: Henri Decaë
Obsada: Jean-Pierre Léaud, Claire Maurier, Albert Rémy, Georges Flamant, Patrick Auffay, Robert Beauvais, Yvonne Claudie, Pierre Repp, Guy Decomble, Daniel Couturier, François Nocher, Richard Kanayan, Renaud Fontanarosa
Jedno z pierwszych arcydzieł Francuskiej Nowej Fali. Niedomknięty fabularnie scenariusz sprawiający wrażenie dokumentalnej szorstkości okazał się idealną promocją nowego nurtu. Nagrodzone nagrodą reżyserską na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1959 „400 batów” spełnia wszystkie postulaty spisanego kilka lat wcześniej na łamach Cahiers du Cinéma manifestu. Historia obejmująca siedem dni z życia paryskiego dwunastolatka to szczera, autobiograficzna wypowiedź autora. Antoine (w tej roli Jean-Pierre Léaud, jeden z najwybitniejszych aktorów w historii europejskiego kina) nie znajduje zrozumienia w otaczającym go świecie. Jego monotonne życie przepełnione jest konfliktami, w których zdominowany jest przez oschłych dorosłych. „400 batów” to opowieść o buncie, która przypomina o tradycji kina francuskiego oraz twórczości Jeana Vigo.
Zobacz zwiastun filmu TUTAJ
W MEDIACH
«Mało filmów po tylu latach można uznać za tak bardzo aktualne. Zmienił się świat i fantastycznie zaprezentowany Paryż – twórca prowadzi nas nieustannie po jego wyludnionych uliczkach i tętniącym życiem centrum, przez co całość można uznać za swoisty dokument poświęcony stolicy początku lat 50. – ale rozterki nastolatków nadal są podobne. Nic dziwnego, że autor wrócił do postaci Doinela jeszcze wiele razy: w „Antoine i Colette” (1962, segment antologii „Miłość dwudziestolatków”), „Skradzionych pocałunkach” (1968), „Małżeństwie” (1970), „Uciekającej miłości” (1979), przeprowadzając go przez kolejne etapy życia.» – Radosław Pisula, film.org.pl, przeczytaj recenzję.
FRANÇOIS TRUFFAUT. Francuski reżyser, scenarzysta i krytyk filmowy. Jeden z prekursorów Francuskiej Nowej Fali. Zanim podbił świat filmu był dziennikarzem i teoretykiem znanym z Cahiers du Cinéma, jest także autorem wywiadu-rzeki z Alfredem Hitchcockiem. Jego pierwszy głośny film, „400 batów” uznawany jest przez historyków filmu jako jeden z początków nowej epoki kina. Oprócz tego Truffaut wyreżyserował „Jules i Jima”, „Fahrenheit 451” oraz nagrodzoną Oscarem „Noc amerykańską”. Jest także autorem artykułu „O pewnej tendencji kina francuskiego” będącego manifestem Francuskiej Nowej Fali.
JULES I JIM / JULES ET JIM
reż. François Truffaut, 1962
Bodil Awards 1963 – Najlepszy film europejski; BAFTA 1963 – 2 nominacje: Najlepsza aktorka zagraniczna i Najlepszy film „from any source”; Italian National Syndicate of Film Journalists 1963 – Najlepszy Reżyser Zagraniczny; MFF Mar del Plata Film Festival 1962 – Nagroda za Najlepszą Reżyserię
Czas trwania: 105 min.
Scenariusz: Jean Gruault, François Truffaut
Produkcja: Francja
Zdjęcia: Raoul Coutard
Obsada: Jeanne Moreau, Oskar Werner, Henri Serre, Vanna Urbino, Boris Bassiak
Jednym z wyzwań stojących przed twórcami Francuskiej Nowej Fali, było tchnienie życia w film historyczny. Jean Gruault (w 1980 nominowany do Oscara za scenariusz do „Mon oncle d’Amérique”) i François Truffaut (grający główne skrzypce w nowym nurcie francuskim) zajrzeli do popularnej wówczas powieści Henri-Pierre Roché i przenieśli ją na ekran w iście frywolnym stylu. Uwolniona od patosu i klasycznej sztampy historia przedstawia trójkę przyjaciół i ich relację na przestrzeni lat, ustrojów i zmieniających się czasów. Po wielu latach „Jules i Jim” nie traci blasku nie tylko ze względu na nowofalowe eksperymenty, ale także dzięki trójce aktorów, którzy stworzyli najsłynniejszy trójkąt w historii kina, czyli Jima (Henri Serre) Julesa (Oskar Werner) i Catherine (Jeanne Moreau).
Zobacz zwiastun filmu TUTAJ
W MEDIACH
«To inny świat, inna werwa, trochę inne aktorstwo (poza niezmiennie zachwycającą Moreau, która po premierze trafiła na okładkę „Time’a” i doczekała się w nim opisu: „Jej twarz jest albumem doświadczeń i rozczarowań człowieczych, jej zmarszczki i niedoskonałości są dowodem jej człowieczeństwa. Być może jest podobna do którejkolwiek kobiety, ale jest też wszystkimi kobietami naraz”). A jednak zachował się czar tej historii, jej ponadczasowy urok i uniwersalność.» – Dagmara Romanowska, Onet Kultura, przeczytaj recenzję.
OSTATNIE METRO / LE DERNIER MÉTRO
reż. François Truffaut, 1980
Oscary 1981 – Najlepszy film nieanglojęzyczny – nominacja, Złote Globy – Najlepszy film zagraniczny – nominacja, Cezary – 10 nagród: Najlepszy film, Najlepszy aktor Gérard Depardieu, Najlepsza aktorka Catherine Deneuve, Najlepszy reżyser François Truffaut, Najlepsza muzyka, Najlepsza scenografia, Najlepsze zdjęcia, Najlepszy dźwięk, Najlepszy montaż, Najlepszy scenariusz
Czas trwania: 131 min.
Scenariusz: François Truffaut, Susanne Schliffmann
Produkcja: Francja
Zdjęcia: Néstor Almendros
Obsada: Catherine Deneuve, Gérard Depardieu, Heinz Bennent, Jean Poiret, Andréa Ferréol, Paulette Dubost, Jean-Louis Richard, Maurice Risch, Sabine Haudepin, Christian Baltauss, Pierre Belot, René Dupré, Aude Loring
Nagrodzone aż dziesięcioma Cezarami arcydzieło François Truffaut. Osadzony w czasach II wojny światowej melodramat o trójkącie miłosnym przedstawia teatr jako schronienie przed grozą wojny. Choć porównanie do „Kabaretu” Boba Fosse’a od razu przychodzi na myśl, „Ostatnie metro” to film o wiele bardziej spokojny i intymny. François Truffaut buduje świat przepełniony miłością, zarówno do teatru, jak i do drugiego człowieka. Cała historia osnuta jest na tle dramatycznych wydarzeń początku lat 40. W głównych rolach Catherine Deneuve („Wstręt”, „Piękność dnia”, „Tańcząc w ciemnościach”) oraz Gérard Depardieu („Danton”, „Cyrano de Bergerac”, „Człowiek w żelaznej masce”).
Zobacz zwiastun filmu TUTAJ
W MEDIACH:
«Nie ma wątpliwości, że Marion i Bernard wdają się w romans, ale namiętność w tym miłosnym trójkącie, w przeciwieństwie do powiedzmy „Jules i Jim” jest celowo wyciszona. Wiele z tych postaci jest po prostu zakochanych w samym teatrze, a propozycja Truffauta – scena jako sanktuarium na niespokojny czas – jest słodko-gorzka w czasach, gdy tak wiele teatrów w całej Europie jest wciąż zamkniętych.» – Chris Wiegand, The Guardian, przeczytaj recenzję.
ABY DO NIEDZIELI / VIVEMENT DIMANCHE!
reż. François Truffaut, 1983
BAFTA 1984 – Najlepszy film nieanglojęzyczny – nominacja, Cezary 1984 – Najlepsza aktorka Fanny Ardant, Najlepszy reżyser François Truffaut – nominacje
Czas trwania: 110 min.
Scenariusz: François Truffaut, Suzanne Schiffman, Jean Aurel
Produkcja: Francja
Zdjęcia: Néstor Almendros
Obsada: Fanny Ardant, Jean-Louis Trintignant, Philippe Laudenbach, Jean-Pierre Kalfon, Philippe Morier-Genoud, Caroline Silhol, Xavier Saint-Macary, Jean-Louis Richard, Anik Belaubre, Pascale Pellegrin, Nicole Félix, Yann Dedet, Castel Casti, Georges Koulouris, Roland Thénot, Michel Aubossu
Po latach od ich rozmowy, François Truffaut składa tym filmem hołd swojemu mentorowi – Alfredowi Hitchcockowi. Thriller, dramat, romans – ojciec Francuskiej Nowej Fali żongluje gatunkami w „Aby do niedzieli”, adaptacji powieści Charlesa Williamsa. Spokój filmowego Paryża zakłóca wiadomość o morderstwie młodego mężczyzny. Policja szybko znajduje potencjalnego sprawcę, ale sprawa jest bardziej skomplikowana, niż może się to na początku wydawać. W tej gatunkowej hybrydzie szczególną rolę pełnią zdjęcia Néstora Almendrosa („Niebiańśkie dni”, „Wybór Zofii”, „Sprawa Kramerów”), który filmuje Paryż nocą, nadając mu dodatkowego mroku i napięcia. W głównych rolach wybitny duet aktorski – znana z „8 kobiet” Fanny Ardant oraz Jean-Louis Trintignant, który swoimi występami zachwycał zarówno widownię, jak i krytyków w „Miłości” Hanekego i „Czerwonym” Kieślowskiego.
Zobacz zwiastun filmu TUTAJ
W MEDIACH
«Kontynuując styl swojego drugiego filmu, „Strzelajcie do pianisty!”, Truffaut opiera swój film na amerykańskim pulpowym thrillerze („The Long Saturday Night” autorstwa Charlesa Williamsa). Chociaż fabuła jest nieco niedorzeczna i mało wiarygodna, fascynacja Hitchcockiem jest widoczna przez cały czas.» – Agnus Wolfe Murray, Eye for Film [tłum. własne], przeczytaj recenzję.
Sekcja pod patronatem Instytutu Francuskiego w Warszawie.
13. Festiwal Kamera Akcja odbędzie się od 13-16 października 2022 roku: stacjonarnie w Łodzi oraz online na platformie Think Film (17-20.10.). Zadanie zrealizowane dzięki dofinansowaniu z budżetu Miasta Łodzi. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej oraz Uniwersytetu Łódzkiego – mecenasa festiwalu.